Xuất phát từ  sự cần thiết của việc phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo Gò Kim Châu, được sự chỉ đạo của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể thao Thành phố Hà Nội, chiều ngày 03/08/2018, cuộc họp tham vấn cộng đồng dân cư đánh giá tác động môi trường của dự án “Phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu thuộc Hồ Văn” đã diễn ra tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu-Quốc Tử Giám.

(Ảnh: Toàn cảnh cuộc họp)

Hồ Văn là một nơi có phong cảnh đẹp, có ý nghĩa lịch sử văn hóa, một bộ phận thuộc quần thể kiến trúc của khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Hồ có vai trò như một “Minh đường” án ngữ ngay trước mặt khu di tích. Kiến trúc Hồ hiện nay bao gồm khu vực mặt hồ (giữa hồ có đảo Kim Châu) và một khu vườn nhỏ ngăn cách giữa mặt hồ với đường Quốc Tử Giám và khu nội tự của di tích.

Đảo Kim Châu còn gọi là gò Kim Châu nằm giữa hồ Văn. Trong tiến trình lịch sử với nhiều biến cố thăng trầm, hồ Văn đã trải qua nhiều lần cải tạo, tu bổ. Thời Lê, trên gò Kim Châu có dựng Phán Thủy Đường là nơi tụ họp bình văn, đọc thơ của các sĩ phu Bắc Hà. Đến thời Nguyễn nơi đây lại dựng đình ngói giữa Hồ. Hiện nay, trên gò Kim châu tồn tại một ngôi điện Mẫu xây gạch kiểu nhà cấp bốn, lợp ngói xi măng, diện tích rộng 30m2 (7,5m x 4m), cao hơn 3m, nằm chếch về phía Đông của gò. Trang trí trên bàn thờ phía bên trong điện có bát hương, đèn nhang, vàng thoi, nón, hài... Các vấn đề tồn tại trên đảo làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới cảnh quan chung của khu di tích, làm sai lệch các giá trị vốn có của tổng thể khu di tích. Chính vì vậy, việc khai thác sử dụng trong khu vực này vẫn chưa đem lại hiệu quả cao, ngoài việc tổ chức một số sự kiện nhân dịp lễ tết khu vực hồ Văn vẫn chưa thực sự được tham gia vào như một thành phần quan trọng của khu di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám.

Việc phục dựng tòa Phương đình và tôn tạo gò Kim Châu thuộc hồ Văn đã từng nằm trong dự án tổng thể Bảo tồn, tu bổ, tôn tạo và khai thác khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, đã được các bộ nghành liên quan thỏa thuận, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội phê duyệt tại Quyết định số 3496/QĐ-UBND ngày 31/08/1998. Việc phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu là hết sức cần thiết đối với tổng thể khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám, cùng với khu vực hồ Văn đóng một vai trò quan trọng trong việc khai thác và sử dụng đối với tổng thể khu di tích là một điểm thu hút khách du lịch, là nơi tổ chức các sự kiện liên quan tới các hoạt động chung của khu di tích.

(Ảnh: Ảnh mô tả tòa Phương Đình và Gò Kim Châu sau khi dự án hoàn thành)

Được sự chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, đồng thời theo Quyết định số 6152/QĐ-UBND ngày 31/8/2017 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Phục dựng tòa Phương Đình và tôn tạo gò Kim Châu thuộc hồ Văn, khu di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Thành phố Hà Nội cho Trung tâm Hoạt động văn hóa khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Cuộc họp nhằm lấy ý kiến của cộng đồng dân cư sống quanh khu vực Hồ Văn về việc phục dựng lại tòa Phương Đình và tôn tạo Gò Kim Châu cũng như báo cáo đánh giá tác động tới môi trường của dự án. Qua đây mọi tâm tự, nguyện vọng và ý kiến đóng góp để dự án được thực hiện một cách thuận lợi  với sự chung tay trách nhiệm của cộng đồng dành cho một phần của khu di tích lâu nay tạm ngủ quên, nay đã đến lúc những giá trị truyền thống tốt đẹp hằng có cần được quan tâm và khôi phục lại.

Cuộc họp có sự hiện diện của ông Vũ Mạnh Chiến-Bí thư Đảng ủy phường Quốc Tử Giám; ông Lê Ngọc Tú-Chủ tịch UBND phường Quốc Tử Giám; ông Nguyễn Mạnh Hiền-Phó Chủ tịch UBND phường Quốc Tử Giám; ông Lê Xuân Kiêu-Giám đốc Trung tâm Hoạt động VHKH-Văn Miếu-Quốc Tử Giám; Thanh tra nhân dân phường, Chủ tịch MTTQ,  các Tổ trưởng tổ dân phố, đại diện phía chủ đầu tư dự án, cùng đông đảo những người dân sinh sống quanh khu di tích.

(Ảnh: Đại diện lãnh đạo phường phát biểu tại cuộc họp)

Tại cuộc họp, các thành viên tham dự đã lắng nghe đại diện phía chủ đầu tư trình bày tóm tắt về nôi dung dự án, cũng như những tính toán về sự tác động của dự án đối với môi trường; cùng đó là sự cam kết về việc thực hiện chặt chẽ nhằm giảm tối đa tác động tiêu cực của dự án lên môi trường. Tiếp đó, cuộc họp đã lắng nghe ý kiến đóng góp xác đáng từ phía đại diện các tổ dân phố, những người dân đang sinh sống xung quanh khu di tích.  Tất cả những ý kiến góp ý, những đề xuất, câu hỏi đều nhất trí ủng hộ dự án được thực hiện sớm và bài bản; góp phần giúp phát triển tổng thể các hạng mục kiến trúc của di tích.

(Ảnh: Đặt câu hỏi tại cuộc họp)

Phát biểu tại cuộc họp, đại diện cho Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Ông Lê Xuân Kiêu đã tiếp thu những ý kiến đóng góp, những đề xuất rất thiết thực từ phía cộng đồng.  Ông cũng cam kết về việc thực hiện nghiêm túc, minh bạch và đảm bảo chất lượng công trình sau khi dự án được hoàn thành. Ông gửi lời cảm ơn tới sự quan tâm của lãnh đạo phường Quốc Tử Giám; những ý kiến đóng góp và quan tâm sát sao từ phía cộng đồng để di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám ngày càng hoàn thiện, xứng đáng với niềm tin tưởng của Thành phố Hà Nội và cộng đồng dân cư.

(Ảnh: Ông Lê Xuân Kiêu phát biểu tại cuộc họp)

Cuộc họp đã kết thúc thành công, được sự đồng thuận cao từ cộng đồng dân cư. Đây là cở sở quan trọng để Trung tâm Hoạt động VHKH Văn Miếu - Quốc Tử Giám tiếp tục triển khai các bước tiếp theo của Dự án đặc biệt quan trọng này.

Chuong Van